Żelowice

Kościół p.w. Podwyższenia Krzyża Świętego

Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego - wzniesiony w latach 60-tych XIX w. jako rodowa kaplica właścicieli Żelowic - rodziny hrabiowskiej – von Stillfried. Hrabia Rudolf von Stillfried był znany z kolekcjonowania płyt nagrobnych swoich przodków i krewnych, i właśnie w tym celu zbudował neogotycką, murowaną z cegły kaplicę, w której umieszczał swoje eksponaty przywiezione m.in. z Bożygniewa, Imbramowic, Lutyni i Prus. Projektantką tej kaplicy była ówczesna żona hrabiego – Karolina. Po śmierci w 1882 r. hrabia wraz z żoną ( zmarłą wcześniej w Berlinie ) oraz swoimi rodzicami został pochowany- pod posadzką kaplicy. Kościół jest w całości oskarpowany, z krótkim pięcionawowym, trzyprzęsłowym korpusem i wąskim prezbiterium zakończonym trójbocznie, nakryty dachami dwuspadowymi z sygnaturką na kalenicy.

Rodzina Stillfried – to stary ród rycerski – wzmiankowany już w 1329 r. posiadający swoje dobra w Lipie k/Bolkowa. Żelowice nabył w 1854 r. prawnik z Jeleniej Góry, który w 1853 r. został nadmistrzem ceremonii Orderu Czarnego Orła Pruskiego- na dworze króla pruskiego, w 1856 r. otrzymał tytuł Granda hiszpańskiego w Lizbonie, a w 1861 r. został nobilitowany przez króla Prus – otrzymał tytuł hrabiowski - Rudolf von Stiellfried – Rattonitz. Zamieszkał w Żelowicach - w zakupionym nieco wcześniej - barokowym pałacu z XVII w. Hrabia Rudolf był trzykrotnie żonaty- miał córkę oraz 4 synów- jeden z nich pozostał w Żelowicach. Potomkowie Rudolfa von Stillfrieda żyją obecnie w Niemczech oraz w Ameryce.

• Zdjęcia oraz tekst pochodzą z portalu Pałace Śląska

Wyciąg z inwentaryzacji hrabiego Hoverdena

• 13 . . Zeslawitz, Jac. de, auf Brockuth b. Nimptsch. 35.
• 1482. Stylfrid, Girzyk.
• 1492. Stillfrid, v. Rattonitz, Georg II.
• 1529. Stillfrid, Jac. v. Ratienitz u. Neurode auf Mit.-Steine.
• 1551. Tschetschau, Hans v. Mettge gen. v. Neudorf auf Hünern.
• 1553. Tzetzau, Caspar v., auf Burgini.
• 1553. Tzetzau, Metchen gen., Caspar zu Burgini.
• 1557. Metge, Caspar und - Kinder
• 1557. Metge, Metge, Eva, gst. 1560, - Kinder
• 1587. Tscetschaw, Metich gen., Sigm. v.
• 1589. Tschetschau, Nic. v., gen. Mettge, auf Hillersdorf-Golschwitz.
• 1595. Tschetschau-Mettich, Heinr. v., in der Wiesen,
• 1596. Gregersdorf, Caspar v.
• 1597. Tzetschaw, Mettich gen., Heinr. V., in der Wiesen.
• 1598. Medtchin, Eva.
• 1598. Stillfrid, Bernhard's, Söhnlein.
• 1598. Stillfridt, Heinrich, Kind.
• 1599. Kuhl, Christofs v., Söhnlein.
• 1599. Kuhl, Fridrick, Kind d.Christof, auf Leutmannsdorf.
• 1599. Kuhl, Helena, gb. Medtchen.
• 1600. Keulen, Maria, Jungfrau.
• 1600. Mettich, Caspar's v., Kinder.
• 1600. Tschechin, Eva v., verh. Stosch von Karisch.
• 1601. Schindel, Marg. v.
• 1601. Stosch, Samuel, von Niederjohnsdorf.
• 1603. Tschetschaw, Mettich gen., Casp. v,, a. Schrebsdorf.
• 1604. Stosch, Daniel, von Nieder-Johnsdorf.
• 1604. Stosch, David, von Nieder-Johnsdorf.
• 1609. Stillfried, Hans v. Rattenitz.
• 1610. Mettichen, Joh., Frhr. v., Comthur zu Kleinoels.
• 1611. Korckwitz, Hedwig, gb. Unwirde.
• 1613. Stosch, Eva, gb. Unwürdin.
• 1614. Mühlheim, Christof, auf Borganie.
• 1615. Stillfrid, Heinr. d. Aeltere v. Ratienitz.
• 1616. Hoffschnorbein, Barb. v., gb. Strachwitzin.
• 1618. Korckwitz, Hans, von Satteldorf etc.
• 1620. Stillfrid, .Tobias v., Rattenitz.
• 1646. Mettich, J. J., Rgraf v., Frhr. v. Tschetschau.
• 1658. Stillfried, H. Bernh. v., und Rattonitz.
• 1684. Mettich, C. J., Rgraf v., Frhr. v. Tschetschau, auf Wiese.
• 1702. Stillfried, Bernh., Frhr. v. Rattonitz.
• 1703. Mettich, K. Chr., Rgraf, Frhr. v. Tschetschau,
• 1720. Stillfried, R. A, E., Frhr. v. Rattonitz, a. Neurode.
• 1739. Stillfried, J, J., Frhr. v. Rattonitz, auf Neurode.
• 1748. Mettich, K. J., Rgraf v., Frhr.v.Tschetschau zu Wiese.

Opis w opracowaniu Hansa Lutscha

• Mehrere Grabsteine mit Inschriften und heraldischem Schmuck aus dem XIV., XV., XVI. Jahrhundert; darunter bemerkenswert
  1) eine abgetretene Granitplatte von 1304 aus Groß-Wilkau; siehe daselbst
  2) von 1317 (?) mit Majuskelinschrift, aus Siegrot;
  3) Wappenstein von Ludovicus de Habinkorn, aus Strehlen
• Grabsteine mit den Figuren der Verstorbenen in Lebensgröße für
  1) den Ritter Caspar von Tschetzaw von Metchen, Erbherrn zu Burgin, + 1553.
  2) für ein Söhnlein und Töchterlein Herrn Caspar Metges + 1557;
  3) aus Marmor für Herrn Sigmund von Czetschaw + 1587;
  4) aus Marmor für Herrn Caspar von Gregersdorf auf Gregersdorf + 1596;
  5) für Jungfer Eva geborene Medign + 1598;
  6) für ein Söhnlein des Herrn Bernhardt Stillfried von Newrodt auf Oberwatz + 1598;
  7) für Friedrich Khul, Sohn Christof Khuls auf Leutmansdorf + 1599;
  8) für Frau Helena geborene Medige, Hausfrau Christoph Khuls a Leutmansdorf + 1599;
  9) für zwei Kinderlein des Herrn Caspar von Mettge, Caspar und Rebecca + 1600;
  10) für Juncfrau (61-jährig) Maria Keulen + 1600;
  11) für Frau Eva geborene Tscheschin von Karisch, Herrn Daniel Stoschens Hausfrau + 1600;
  12) für Margareth . . , Herrn Bernhardt von Schindels Tochter in Mettge + 1601;
  13) für Herrn Samuel Stosch von Nieder-Johnsdorf + 1601;
  14) für Herrn Caspar von Tschetzau Mettich genannt + 1603;
  15) für Herrn Daniel Stosch von Nieder-Johnsdorf + 1604;
  16) für Frau Hedwigiß geborene Unwürdin von Neuhauß, Hausfrau des Hanß Korckwitz + 1611;
  17) für Frau Eva geborene Unwürdin von Neuhauß, Herrn Samuel Stoschens Hausfrau + 1613;
  18) für Herrn Christof von Muhlheim von Domanz auf Borgany und Ebersdorf + 1614;
  19) für Herrn Hans Korckwitz von Satteldorf + 1618;
  20) für einen Ritter, ohne Inschrift + um 1600.

Płyty nagrobne wewnątrz kościoła

Płyta nagrobna Caspara von Tschetschau-Mettich z Burgin zmarłego w 1553 roku

Płyta nagrobna dzieci Caspara St. von Mettich - Caspar Mł. (zm. 1557) oraz Evy von Mettich (zm. 1560)

Płyta nagrobna Heinricha von Tschetschau-Mettich (zm. 1597)

Płyta nagrobna Evy von Mettich, panny (zm. 1598)

Płyta nagrobna Bernhardta von Stillfried von Newrodt na Oberwatz (zm. 1598)

Płyta nagrobna Friedricha von Kuhl, syna Christopha Kuhla na Lutomii (zm. 1599)

Płyta nagrobna Heleny z d. von Mettich, żony Christopha Kuhla na Lutomii (zm. 1599)

Płyta nagrobna Marii von Keul, panny (zm. 1600)

Płyta nagrobna dzieci Kaspara St. von Mettich i Rebeki St. von Mettich z d. von Schindel - Kaspar Mł. (zm. 1600) i Rebeka Mł. von Mettich (zm. 1600), z malowaną inskrypcją uzupełnioną po 1868r r.

Płyta nagrobna Evy von Stosch z d. Tzeschen von Karisch, żony Daniela Stoscha (zm. 1600)

Płyta nagrobna Hansa von Gregersdorf ( zm. ok. 1600 )

Płyta nagrobna Evy von Schindel, córki Bernhardta von Schindel (zm. 1601)

Płyta nagrobna Caspara von Tschetschau-Mettich (zm. 1603)

Płyta nagrobna Daniela von Stosch und Nieder-Johnsdorf na Ober-Johnsdorf (zm. 1604)

Płyta nagrobna Samueal von Stosch und Nieder-Johnsdorf na Ober-Johnsdorf (zm. 1604)

Płyta nagrobna Hedwig von Korckwitz z d. Unwürde von Neuhaus, żony Hansa von Korckwitz (zm. 1611)

Płyta nagrobna Evy von Stosch z d. Unwürde von Neuhaus, żony Samuela von Stosch (zm. 1613)

Płyta nagrobna Christopha von Mülheim von Domanz na Borzygniewie (zm. 1614)

Płyta nagrobna Hansa Korckwitz von Satteldorf (zm. 1618)

Płyta nagrobna inskrypcyjno-heraldyczna, piaskowcowa, renesansowa - Barbary von Hoffschnorbein z d. von Strachwitz (zm. 1616)

Płyta nagrobna inskrypcyjne, marmurowe, umieszczone w posadzce kościoła - Gideona Michaela von Wimmersberg (zm. 1855)

Płyta nagrobna inskrypcyjne, marmurowe, umieszczone w posadzce kościoła - hrabiego Heinricha Josepha Ferdinanda von Mettich-Tschetschau (zm. 1853)

Płyty nagrobne na zewnętrznych murach kościoła

Płyta nagrobna Sigismunda von Tschetschau-Mettich (zm. 1587)

Płyta nagrobna Caspara von Gregersdorf na Gregersdorf (zm. 1596)

Płyta nagrobna gotycka, z kartuszem herbowym, trudna do odczytania

Płyta nagrobna gotycka, z kartuszem herbowym, trudna do odczytania

• Zdjęcia pochodzą z portalu Pałace Śląska